Szachy i warcaby dla seniorów, czyli klasyka w aktywizacji!

Wspieranie aktywności intelektualnej osób starszych jest kluczowym elementem dbania o ich zdrowie psychiczne i fizyczne. Szachy i warcaby dla seniorów to nie tylko doskonała forma rozrywki, ale również narzędzie terapeutyczne, które wpływa na funkcje poznawcze, koncentrację oraz pamięć. Jak te klasyczne gry planszowe wpływają na dobrostan seniorów i które wybrać, by wspierać codzienną aktywność? O tym w artykule.

Szachy i warcaby to dwie klasyczne gry strategiczne, które mają długą historię i różne pochodzenie. Szachy wywodzą się z Indii, gdzie około VI wieku naszej ery powstała gra ćaturanga. Była to wojskowa symulacja, w której figury reprezentowały różne jednostki armii. Gra ta rozprzestrzeniła się do Persji, a następnie trafiła do krajów arabskich i Europy. W średniowieczu szachy zyskały popularność w Europie, gdzie zasady ewoluowały do współczesnej formy w XV wieku.

Zobacz produkt: Szachy drewniane w stylu indyjskim

Historia warcabów sięga jeszcze wcześniejszych lat. Najstarsze znane ślady gry przypominającej warcaby pochodzą ze starożytnego Egiptu. Współczesna wersja warcabów (znana jako warcaby międzynarodowe) wywodzi się z Francji, gdzie w XVI wieku ustalono podstawowe zasady gry na planszy 10×10. Wersja warcabów na planszy 8×8, popularna w Polsce, wywodzi się z tradycji angielskiej.

Szachy i warcaby – klasyczne gry logiczne nie tylko dla seniorów

Obie gry strategiczne wymagają planowania, przewidywania ruchów przeciwnika i analizy sytuacji na planszy. Zarówno szachy, jak i warcaby rozgrywane są na kwadratowej planszy (najczęściej 8×8), a ruchy odbywają się po polach. Istnieją między grami spore różnice, np. w szachach występują różne figury (król, królówka, wieże, skoczki, pionki), każda z unikalnym sposobem poruszania się. W warcabach są tylko pionki, które po dojściu na ostatni rząd planszy zamieniają się w królówki. W  szachach figury mają różne możliwości ruchu, natomiast w warcabach piony poruszają się tylko po przekątnej i biją przeciwnika poprzez przeskakiwanie jego pionków.

Inny jest też cel gry – w szachach gra kończy się, gdy jeden z graczy daje mata królowi przeciwnika. Rozgrywkę w warcaby kończy się, gdy przeciwnik nie może wykonać ruchu, bo stracił wszystkie pionki lub został zablokowany.

Szachy i warcaby w aktywizacji seniorów

Szachy i warcaby to gry bardzo lubiane przez osoby starsze. Każda partia szachów lub warcabów wymaga skupienia, przewidywania ruchów przeciwnika i planowania strategii. Systematyczna gra wspiera zdolność seniorów do zapamiętywania szczegółów, co wpływa na ich codzienne funkcjonowanie. Te klasyczne planszówki wymagają stałej analizy i oceny sytuacji, co pobudza pracę mózgu i poprawia zdolność logicznego myślenia. Regularne rozgrywki mogą nawet spowolnić rozwój chorób demencyjnych, m.in. choroby Alzheimera. A manipulowanie figurami szachowymi lub pionkami warcabowymi wspiera koordynację ręka-oko, co jest istotne w zachowaniu sprawności manualnej w podeszłym wieku.

Trzeba podkreślić, że spotkania szachowe to doskonała okazja do nawiązywania relacji społecznych. Regularne rozgrywki zapobiegają izolacji społecznej, która jest jednym z głównych problemów seniorów. Tak jak wszystkie gry planszowe wpływają na redukcję stresu, pomagają w relaksacji i odciągają myśli od codziennych trosk. Dzięki nim seniorzy mogą poprawić swój komfort psychiczny. Nic zatem dziwnego, że specjaliści rekomendują regularne stosowanie w domach opieki oraz wśród seniorów mieszkających samodzielnie właśnie szachy i warcaby.

Jakie szachy dla seniorów?

Wybór odpowiednich szachów i warcabów dla seniorów powinien uwzględniać potrzeby i możliwości seniora, takie jak wygoda użytkowania, czytelność pól oraz łatwość manipulacji pionkami. Tu szczególnie polecam Szachy z magnetyczną planszą, gdyż zapobiegają przypadkowemu przesunięciu figur, co jest przydatne dla osób z drżeniem rąk. 

Dla osób mających problemy z pamięcią wybierz klasyczne wersje gier, do której senior jest przyzwyczajony, aby nie wprowadzać dodatkowych trudności. Możesz to urozmaicić folkowymi detalami, nadającymi im sentymentu, wybierając Szachy Beskid mające unikatowe figurki z drewna grabowego odzwierciedlające styl polskich górali z Beskidu.

A przy kłopotach z motoryką małą dobrym wyborem będą gry z większymi figurami, które są łatwiejsze do chwytania, na przykład Szachy królewskie duże inkrustowane wykonane ręcznie z grabowego i wiśniowego drewna. Nie martw się, gdy pionki się pogubią – w Senior Lux znajdziesz również komplet figur szachowych, który rozwiąże ten problem!

Podsumowanie

Szachy i warcaby to nie tylko klasyczne gry planszowe, ale również potężne narzędzie aktywizacji seniorów. Poprawiają funkcje poznawcze, wspierają zdrowie psychiczne i fizyczne oraz ułatwiają integrację społeczną. Włączenie tych gier do codziennego życia seniorów może znacząco podnieść ich jakość życia i opóźnić procesy starzenia się mózgu.

Barbara Górnicka-Naszkiewicz